ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

                                  ΜΑΡΙΑ ΒΑΡΔΑΚΑ                                         

                       "Μια θεατρολόγος στο σχολείο μας"                                    

γράφουν οι μαθήτριες Ναταλία Καλογιάννη, Κων/να Καραχρήστου, Μαίρη Σταυράκη, Γεωργία Μπεληγιάννη, Ευθυμία Τζάνου

   Η ιδέα για τη συνέντευξη ήρθε αμέσως μετά την πρώτη ώρα διδασκαλίας με τη θεατρολόγο κα Βαρδάκα. Τα ερωτήματα μας πολλά και περίμεναν απάντηση! Kαι τα "Μαθητικά Μικρόβια" ανέλαβαν δράση!

Virus Ναταλία: Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με το θέατρο; Τι σας ώθησε προς αυτόν τον τομέα;

 Νομίζω ότι δεν ήταν ένα συγκεκριμένο ερέθισμα. Με κάποιο τρόπο νιώθω ότι το είχα μέσα μου. Από πολύ μικρή έλεγα  ότι θέλω να γίνω ηθοποιός. Και όταν συμπλήρωνα το μηχανογραφικό μου για το Πανεπιστήμιο, συμπλήρωσα ως δεύτερη επιλογή το Τμήμα Θεάτρου. Και βρέθηκα σε ένα Πανεπιστημιακό Τμήμα που ήταν πάρα πολύ καινούριο τότε. Και συνειδητοποίησα ότι, ενώ είχα αποτύχει στην πρώτη  μου επιλογή, που ήταν η Αγγλική Φιλολογία, τελικά ήμουν πολύ τυχερή που βρέθηκα εκεί, γιατί έτσι θα μπορούσα να πραγματοποιήσω το όνειρό μου. Αλλά νιώθω ότι δεν είχα ένα ερέθισμα, δεν είδα, ας πούμε, μια παράσταση που με κινητοποίησε στο να ασχοληθώ κι εγώ με το θέατρο, όπως έχει συμβεί σε άλλους συναδέλφους μου! Απλώς από  πολύ μικρή ήξερα ότι  ήθελα να κάνω αυτό, χωρίς να μπορώ να προσδιορίσω ακριβώς γιατί.

Εδώ και δύο χρόνια το θέατρο δοκιμάστηκε περισσότερο από κάθε άλλο τομέα, εξαιτίας της πανδημίας. Πιστεύετε ότι αυτό θα αποτελέσει αρνητικό πρόσημο στην μετέπειτα πορεία του θεάτρου;

 Όχι, δε θα αποτελέσει. Όταν κάποιος γνωρίζει την ιστορία του θεάτρου, ξέρει ότι το θέατρο πέρασε από πάρα πολύ μεγάλες δυσκολίες, πέρασε από πολιτικές διώξεις, από απαγορεύσεις, από κλεισίματα λόγω πανδημιών και ποτέ δεν έπαθε τίποτα. Πάντοτε συνέχιζε, μετασχηματίζοντας την εμπειρία των διώξεων, των απαγορεύσεων, της πανδημίας! Λοιπόν, όχι, δεν θα πάθει τίποτα το θέατρο, αντίθετα θα συνεχίσει δυναμικά!

Τι σας οδήγησε στην απόφαση να ασχοληθείτε και ως καθηγήτρια σε σχολείο;

 Η απόφαση ήταν τυχαία. Εγώ, όσο σπούδαζα στο Τμήμα Θεάτρου στο Πανεπιστήμιο, δίδασκα αγγλικά για βιοπορισμό. Και η διδασκαλία ήταν κάτι σαν δεύτερη φύση μου, αφού με το που τελείωσα το Λύκειο, ξεκίνησα κατευθείαν να διδάσκω. Οπότε με το που πήρα το πτυχίο μου του θεάτρου σκέφτηκα ότι, αν υπάρχει μια θέση θεατρολόγου στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση της Κοζάνης  όπου ζούσα τότε, γιατί να μην τη διεκδικήσω. Και έτσι ξεκίνησα! Δεν το σκέφτηκα πάρα πολύ! Η αλήθεια είναι ότι ήταν λίγο από κεκτημένη ταχύτητα η πρώτη μου επαφή με τη διδασκαλία του θεάτρου! Γιατί εμένα το όνειρό μου ήταν να δουλεύω στο θέατρο είτε ως ηθοποιός, είτε ως σκηνοθέτης, είτε ως δραματουργός και τη διδασκαλία την είχα στην αρχή ως πάρεργο. Αργότερα ανακάλυψα πόσο ωραίο πράγμα είναι να διδάσκει κανείς θέατρο σε νέους ανθρώπους και πόσο, πραγματικά, μετασχηματιστικό είναι, πόσο δηλ. βοηθάει στην άσκηση του επαγγέλματος του θεάτρου το να το διδάσκει κανείς!

Θεωρείτε πως το μάθημα της θεατρικής αγωγής θα έπρεπε να διδάσκεται σε όλα τα σχολεία και σε όλες τις βαθμίδες; Αν ναι, γιατί; Τι προσφέρει το θέατρο στον άνθρωπο;

 Η απάντηση είναι κατηγορηματικά ΝΑΙ. Το θέατρο θα ’πρεπε να διδάσκεται από το νηπιαγωγείο μέχρι…για πάντα. Όχι μέχρι το Λύκειο. Έτσι κι αλλιώς μέχρι το Λύκειο στην εκπαίδευση, αλλά γενικά θα ‘πρεπε ο κόσμος να ασχολείται με το θέατρο. Και δεν εννοώ επαγγελματικά. Η ενασχόληση με το θέατρο σου δίνει τη δυνατότητα, στην πραγματικότητα, να ασχοληθείς με τον εαυτό σου. Σου δίνει τη δυνατότητα να ασχοληθείς με τον διπλανό σου και όχι κουτσομπολίστικα! Να ασχοληθείς με τον διπλανό σου και να του δώσεις χώρο. Γιατί θέατρο κανείς δεν μπορεί να κάνει μόνος του! Το θέατρο είναι μια ομαδική δουλειά κι αυτό σίγουρα βοηθάει τα πράγματα να γίνονται καλύτερα. Παλιότερα πίστευα ότι το να παρακολουθεί κανείς θεατρικές παραστάσεις, τον κάνουν καλύτερο άνθρωπο. Τώρα πιστεύω ότι αυτό που σε κάνει καλύτερο άνθρωπο είναι η πρακτική ενασχόληση με την τέχνη και η δυνατότητα που σου δίνεται να κοιτάζεις μέσα σου και να κοιτάζεις τον άλλο με σεβασμό. Αυτό είναι που μπορεί να βοηθήσει να γίνουν τα πράγματα καλύτερα. Οπότε, ΝΑΙ, το θέατρο θα έπρεπε να διδάσκεται γενικά!

Virus Ευθυμία : Πιστεύετε ότι ένας καθηγητής μπορεί να εμπνεύσει έναν μαθητή και να γίνει πρότυπο για εκείνον;

 Ναι, φυσικά. Αν κρίνω από τον εαυτό μου, εγώ πάντα είχα  καθηγητές ως πρότυπο, στην εφηβεία μου είχα τις καθηγήτριες των αγγλικών μου στο φροντιστήριο, στο πανεπιστήμιο είχα τον πρόεδρο του Τμήματος Θεάτρου, που με ενέπνευσε πάρα πολύ. Όταν τελείωσα το πανεπιστήμιο, τον σκηνοθέτη με τον οποίο δούλεψα ως βοηθός για πολλά χρόνια και ο οποίος υπήρξε για μένα δάσκαλος ζωής. Είναι πάρα πολύ σημαντική η σχέση καθηγητή - μαθητή και φυσικά είναι πάρα πολύ σημαντικό για έναν μαθητή να εμπνέεται ουσιαστικά από τον δάσκαλό του. Η έμπνευση και ο σεβασμός δεν επιβάλλονται.»

Ποιο θεωρείτε πως είναι το μυστικό για να κρατάτε ζωντανό το ενδιαφέρον του μαθητή κατά την διάρκεια της διδακτικής ώρας;

 Το πιο σημαντικό πράγμα είναι να νιώθουν οι μαθητές ότι αυτό που γίνεται μέσα στην τάξη γίνεται με νοιάξιμο. Δεν έχει τόσο σημασία αν κάνουμε θέατρο ή αν κάνουμε εργαστήριο δεξιοτήτων, όσο ότι είμαστε εδώ, στο σχολείο, γιατί νοιαζόμαστε για την νέα γενιά. Όταν αυτό το εισπράξει  η τάξη, τότε γίνεται η βάση για την μαθησιακή διαδικασία.»

Μοιραστείτε μαζί μας μια φράση ζωής που σας ακολουθεί και σας βοήθησε στην εξέλιξη σας;

 Νομίζω ότι εμένα το μότο μου είναι το Seize the Day, που σημαίνει Άδραξε τη Μέρα. Υπήρχε ως μότο σε μια ταινία, που βγήκε όταν ήμουν Α' λυκείου, Ο κύκλος των χαμένων ποιητών, νομίζω πως πλέον είναι διαχρονική. Άδραξε την ημέρα, δηλαδή  ζήσε όσο περισσότερο και με όση περισσότερη ένταση μπορείς ! Νομίζω ως μότο  ήταν καθοριστικό, το επέλεξα τότε και με ακολουθεί μέχρι σήμερα και νομίζω ότι επαληθεύτηκε με ωραίο τρόπο.» 

Virus Gogo: Πως πιστεύετε ότι συνδέεται το επάγγελμά σας με το μάθημα των  Εργαστηρίων Δεξιοτήτων ;

 Γενικά οι τέχνες είναι ένα πεδίο δεξιοτήτων. Στο πεδίο των τεχνών υπάρχει μεγάλη ευελιξία και απαιτείται κριτική ικανότητα σε πολύ υψηλό βαθμό, στοιχεία που είναι ζητούμενα στο μάθημα των εργαστηρίων δεξιοτήτων. Οι μαθησιακοί στόχοι των εργαστηρίων δεξιοτήτων  δεν είναι συνδεδεμένοι τόσο με το γνωστικό περιεχόμενο των θεματικών που συζητάμε, όσο με την ανάπτυξης της κριτικής σκέψης, της  συνεργατικότητας, της ομαδικότητας και  της πρωτοβουλίας, όλα στοιχεία απαραίτητα για την άσκηση της τέχνης. Κατά κάποιο τρόπο οι άνθρωποι που ασχολούνται με τις τέχνες σε γενικές γραμμές έχουν αποκτήσει τις παραπάνω δεξιότητες, οπότε νομίζω ότι ήταν καλή επιλογή του Υπουργείου να δώσει πρώτη ανάθεση στους καθηγητές του θεάτρου, της μουσικής και των εικαστικών το μάθημα αυτό.

Με ποιες μεθόδους θεωρείτε ότι θα επιτευχθεί η συνεργασία και η ομαδικότητα στο μάθημά σας; Ποια άλλα στοιχεία θεωρείτε ότι είναι απαραίτητα;

 Με το να μιλάω λιγότερο  εγώ και να μιλάτε περισσότερο εσείς, με το να αφήνετε χώρο ο ένας στον άλλον και οι εργασίες  να γίνονται σε ομάδες, από κοινού. Τότε δεν γίνεται παρά να αναπτυχθεί η ομαδικότητα.

Virus Konstantina: Ποτέ ξεκίνησε η συνεργασία σας με το θέατρο Χαλκίδας;

 Η συνεργασία μου με το θέατρο Χαλκίδας ξεκίνησε αμέσως μόλις ήρθα στη Χαλκίδα, δηλ. τον  Νοέμβριο του 2012. Η συνάντησή μου με τους ανθρώπους του Θεάτρου Χαλκίδας ήταν ένα εντελώς τυχαίο και συμπτωματικό γεγονός, που οδήγησε σε μια σειρά από πολύ ενδιαφέρουσες δουλειές, αλλά και σε συναντήσεις με ανθρώπους, φιλίες, και ουσιαστικές σχέσεις.

Virus Gogo: Ποια ήταν η πιο πρόσφατη παράσταση που ανεβάσατε;

Το καλοκαίρι τους Βατράχους του Αριστοφάνη στο θέατρο Χαλκίδας και πέρασα πάρα πολύ ωραία.

Ποια είναι η επόμενη παράσταση που έχετε σκοπό να ανεβάσετε;

Η επόμενη παράσταση ως σκηνοθέτης θα είναι αυτό το καλοκαίρι πάλι στο θέατρο της Χαλκίδας, ένα έργο του Σαίξπηρ. Θα συμμετέχω όμως ως δραματολόγος σε μια άλλη παράσταση με έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη, που ανεβάζει πάλι το Θέατρο Χαλκίδας

Το επάγγελμά σας σάς καλύπτει ή το κάνετε μόνο για βιοποριστικούς λόγους;

 Το αντίθετο! Υπάρχουν φορές που σκέφτομαι ότι θα μπορούσα να αμείβομαι καλύτερα σε έναν άλλο χώρο, αλλά δεν θα άλλαζα ποτέ το θέατρο με άλλη δουλειά. Νομίζω ότι δεν θα μπορούσα να έχω επιλέξει κανένα άλλο επάγγελμα που να με κάνει τόσο ευτυχισμένη, να με γεμίζει τόσο πολύ.

Virus Konst/na: Υπάρχει κάποιος ρόλος που θα επιθυμούσατε να ερμηνεύσετε και γιατί;

 Εγώ δεν είμαι ηθοποιός. Μπορεί να παίξω, αλλά θα παίξω γιατί το απαιτεί το έργο που σκηνοθετώ ή που είμαι βοηθός σκηνοθέτη. Ακόμα όμως και όταν ήθελα, σε μικρότερη ηλικία, να γίνω ηθοποιός και να ασχοληθώ με την υποκριτική, δεν είχα ένα ρόλο που ήθελα να παίξω, με ενδιέφερε πάντα το έργο. Όταν μετά μπήκα στη δουλειά, κατάλαβα πως σημασία έχει ο θίασος. Ακόμα και ο μεγαλύτερος ρόλος, όπως ο Άμλετ ή η Αντιγόνη, αν δουλευτεί με ανθρώπους που δε συμφωνείς, δε θα έχει καμία αξία. Άρα το σημαντικό δεν είναι ο ρόλος, ούτε καν το έργο θα έλεγα, σημασία έχουν οι άνθρωποι που δουλεύουν γι’ αυτό, γιατί αυτοί είναι που θα κάνουν το έργο σημαντικό ή μη.

Είχατε κάποιον/-α αγαπημένο/-η ηθοποιό στην παιδική σας ηλικίας;

 Ναι, όταν ήμουν στην ηλικία σας ήμουν ερωτευμένη με τον Robert Redford και εξαιτίας αυτού του έρωτα, είχα δει όλες τις ταινίες που έπαιζε και σκηνοθετούσε. Όταν πια συνειδητοποίησα πως ο Robert Redford πέρα από ένας ωραίος άντρας και καλός ηθοποιός, ήταν και ένας δημιουργός, δηλαδή ένας άνθρωπος που σκεφτόταν και οργάνωνε ο ίδιος τη δουλειά του, αυτό λειτούργησε ως έναυσμα να με κάνει να σκεφτώ διαφορετικά και την τέχνη του θεάτρου. Πολύ μεγάλη σημασία στη τέχνη του θεάτρου ή του κινηματογράφου δεν έχει μόνο ο ηθοποιός αλλά οι δημιουργοί γύρω από αυτόν, δηλαδή ο συγγραφέας, ο σκηνοθέτης, ο σκηνογράφος, ο μοντέρ και λοιπά.

Virus Μαίρη: Τον τελευταίο καιρό βλέπουμε να βγαίνουν συνέχεια στο προσκήνιο περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης στον χώρο του θεάματος και όχι μόνο. Γιατί πιστεύετε πως οι περισσότερες καταγγελίες έγιναν σε αυτόν τον χώρο;  

 Η γνώμη μου είναι ότι οι άνθρωποι του θεάτρου είναι πιο ανοιχτοί και πιο έτοιμοι να αντιμετωπίσουν αυτά που τους συμβαίνουν. Η σεξουαλική παρενόχληση συμβαίνει σε όλους τους χώρους. Είμαι σίγουρη ότι συμβαίνει κατά κόρον στον χώρο των επιχειρήσεων, στα μικρομάγαζα, στα νοσοκομεία, όπου δηλ υπάρχουν μεταξύ των ανθρώπων σχέσεις εξουσίας, δηλ προϊσταμένου - υφισταμένου. Η σεξουαλική παρενόχληση βρίσκεται παντού, απλώς οι άνθρωποι του θεάτρου επειδή έκαναν μία παύση λόγω της πανδημίας και βρήκαν το χρόνο να κοιτάξουν μέσα τους κι επειδή έχουν τη δυνατότητα όταν κοιτάζουν μέσα τους  να μπορούν αυτό να το βγάλουν και προς τα έξω, ήταν αυτοί που κατάφεραν να μιλήσουν πρώτοι, όπως πολύ συχνά κάνει η τέχνη.

Τι κάνει έναν ηθοποιό να ξεχωρίσει σύμφωνα με την εμπειρία σας;

 Η αγάπη του για τη δουλειά, η γνώση που έχει και το ότι το θέατρο είναι ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της ζωής του. Παρόλα αυτά, αν θέλω να είμαι απολύτως ειλικρινής, υπάρχει μία φυσική κλίση που κάνει κάποιον να ξεχωρίσει κι αυτό λέγεται ταλέντο! Χρειάζονται και όλα τα υπόλοιπα αλλά ΝΑΙ υπάρχει αυτό το χάρισμα.

Όλοι οι καλλιτέχνες έχουν μια πηγή έμπνευσης, εσάς ποια είναι η δική σας;

 Για μένα είναι οι άνθρωποι, είναι η ομάδα που δουλεύω κάθε φορά, είναι αυτό που συμβαίνει γύρω μου, με εμπνέουν τα καθημερινά γεγονότα. Επίσης εμπνέομαι και από θεατρικά έργα τα οποία μου αρέσουν.

Έχετε συνεργαστεί με κάποιον ηθοποιό που δεν θα τον ξεχάσετε ποτέ κι με ποιόν θα θέλατε να συνεργαστείτε στο μέλλον;

  Έχω συνεργαστεί με πολλούς ηθοποιούς που πέρασα πάρα πολύ ωραία μαζί τους. Αν έπρεπε να ξεχωρίσω κάποιον θα ήταν σίγουρα η Λυδία η Φωτοπούλου. Είναι η ηθοποιός που παίζει τη Μαριλού στην «Τούρτα της Μαμάς», από κει μπορεί να την έχετε μάθει, αλλά πριν από όλα, η Λυδία Φωτοπούλου είναι μία πάρα πολύ σημαντική ηθοποιός του θεάτρου. Είναι μεγάλη χαρά να δουλεύεις μαζί της,  είναι τόσο δοτική, πάρα πολύ ευφάνταστη, ξέρει να χτίζει με δεξιοτεχνία και συναίσθημα το ρόλο και να δουλεύει ωραία με τον σκηνοθέτη. Επίσης με τον Χρήστο Λούλη είχα συνεργαστεί παλιότερα και νομίζω ότι είναι ένας ηθοποιός που είναι μεγάλη χαρά να δουλεύεις μαζί του. Θα ήθελα να ξαναδουλέψουμε μαζί. Ωστόσο πιστεύω ότι αν ένας ηθοποιός και ένας σκηνοθέτης βρουν έναν κοινό κώδικα, πάντα υπάρχει χαρά όταν δουλεύεις. Οπότε θα έλεγα ότι θέλω να δουλέψω με οποιονδήποτε ηθοποιό μπορούμε να βρούμε ένα κοινό κώδικα.

Κατά την περίοδο της πανδημίας μπορούσαμε να παρακολουθήσουμε θεατρικές παραστάσεις online. Ποια είναι η γνώμη σας;

 Η γνώμη μου είναι ότι μας έδωσε την ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή με παραστάσεις μεγάλων οργανισμών και του εξωτερικού που δεν μπορούσαμε να τις δούμε. Ωστόσο νομίζω ότι αυτού του είδους η παρακολούθηση αφορά περισσότερο εμάς τους ανθρώπους του θεάτρου, που μας ενδιαφέρει η μελέτη μιας θεατρικής παράστασης, αλλά όχι τους θεατές. Θέατρο χωρίς ζωντανή επαφή, χωρίς τους θεατές δεν υπάρχει. Είχε όμως απήχηση γιατί ήταν μία πρωτόγνωρη εμπειρία, ξαφνικά βρεθήκαμε μέσα κλεισμένοι  και οποιοδήποτε εξωτερικό ερέθισμα,  όπως το streaming είχε ενδιαφέρον. Στη δεύτερη καραντίνα όμως όπου είδαμε πια live streamings,  αποδείχτηκε ότι ήταν μία λύση ανάγκης. Υπάρχει μία φράση που λέει  ότι το θέατρο αποτελείται  από τρία πράγματα: τη σκηνή,  τον ηθοποιό και το κοινό. Όταν λείπει το ένα από τα τρία, δεν μπορεί να συντελεστεί η θεατρική πράξη, όταν δηλ δεν υπάρχει κοινό δεν υπάρχει και θέατρο.  Είναι σαν να έχεις ένα τρίγωνο που του λείπει η μία γωνία, τότε παύει να είναι τρίγωνο.

                                             Ευχαριστούμε πολύ την κα Βαρδάκα 

  ❤️